Fransa Bisiklet Turu’nu detaylarıyla yakından tanıyalım
Le Tour de France (Fransa Bisiklet Turu), bir çok bisiklet severin yakından tanıdığı bildiği bir bisiklet turu. Dünyanın en önemli 3 haftalık bisiklet yarışı olarak bilinen, bisikletle alakası az olanların bile bir yerden adını duydukları bu turun geçmişini ve bu gününü gelin yakından inceleyelim…
Her sene Temmuz ayının en büyük heyecanlarından birisi, Fransa Bisiklet Turu. Yaz aylarında düzenlenen 3 haftalık 3 büyük turdan (İtalya, Fransa, İspanya) bir tanesi. 21 etaptan oluşan ve her yıl dünyanın farklı ülkelerinden start alan bu tur süresince yarışçılar yaklaşık olarak 3 bin 500 kilometre yol kat ederek bir çok dağ geçidinden geçiyorlar. Tam bir dayanıklılık ve direnç yarışı olan Fransa Bisiklet Turu 3 hafta boyunca devam ediyor ve çeşitli klasmanlarda ödüllere, mayolara sahip.
Fransa Bisiklet Turu nasıl başladı
3 haftalık bu büyük bisiklet turunun hikayesi 1903’e dayanıyor. İlk olarak o zamanların önemli gazetelerinden olan L’auto Gazetesi’nin başında bulunan bisiklet yarışçısı ve spor muhabiri Henri Desgrange’ın kararı ile 20 bin Franklık bir ödül konularak Fransa Bisiklet Turu organizasyonu yapılmıştı. Yarış düzenlenmesinin amacı ise, çok da fazla okunmayan gazeteyi tekrar ayağa kaldırmaktı… İlk yarış 1-19 Temmuz tarihleri arasında 19 gün olarak düzenlendi ve tam 60 bisikletçinin katıldığı ilk yarışı Maurice Garin en yakın rakibinden tam 3 saat önde gelerek kazandı. İlk yarışı 60 katılımcıdan yalnızca 21 kişi tamamlayabildi. Bunun sebebi ise yarışın bu günkü doğasından çok farklı koşullarda koşuluyor olmasıydı.
Bisikletçiler trafiğe açık yollarda, dış etkilere açık şekilde rakiplerinin arkadaşları tarafından yola atılmış çivilere karşı, gece gündüz yarışmaya devam ediyorlardı…
Yarış 2. Dünya Savaşı dönemi hariç her yıl devam etti
Fransa’nın en büyük bisiklet turu haline gelen bu tur, 2. Dünya Savaşı dönemi olan, 1940-1946 yılları arasında gerçekleştirilmedi. Onun dışında 1903 yılından 2016 yılına kadar her yıl organize edilmeye devam etti ve özellikle 1960’lar sonrasında popülaritesi artmaya başladı. Yarış günü sayısı 19’dan 21’e çıkarken, Fransa Bisiklet Turu global bir organizasyona dönüşerek dünyanın dört bir yanından bisiklet takımlarının katılım gösterdiği büyük bir yarış halini aldı. Bugün ise bu tur UCI World Tour (Uluslararası Bisikletçiler Birliği Yarışı) halini aldı ve yalnızca bu lisansa sahip olan takımlar ve özel davet alan takımların katılabildiği bir yarış oldu.
Mayolar ne anlama geliyor, kazanan nasıl belli oluyor?
Bu günlerde yarış 21 yarış günü ve iki Pazartesi dinlenme gününden oluşuyor. Bu etaplar tamamlandığında toplamda en kısa zamanda finiş çizgisinden geçmiş olan yarışçı Sarı Mayo’yu taşıyor yani yarışın genel klasman lideri olarak podyuma çıkıyor. Fransa Bisiklet Turu’nda “Sarı” olan Genel Klasman Liderliği mayosu İspanya’da Kırmızı, İtalya’da ise Pembe. Fransa’da bu mayonun sarı olmasının sebebi ise yarışın başlamasına ön ayak olan L’Auto Gazetesi’nin sarı bir kağıda basılmasıydı…
Bir çok farklı etap çeşidi ve mayo renkleri bulunuyor. Düz etaplar, pek fazla dağlık bölge içermiyor ve etap içinde ve etap sonunda Sprint mayosu olan Yeşil mayo puanları veriyor. Zamana karşı etapları; bu tarz etaplar hem genel klasman liderlerini hem de zamana karşı uzmanlarını ilgilendiren, turun kaderine dağlık etaplar ile birlikte en çok etki eden etaplar arasında yer alıyor. Bireysel ve takım zamana karşı etapları olarak ikiye ayrılıyor. Dağlık etaplar ise; çoğunlukla Fransa’nın Alp ve Pirene dağlarında geçiliyor ve Tur’un genel klasman mayosu olan Sarı Mayo için zaman kazanılan en önemli ve en heyecanlı etaplar arasında yer alıyor.
Her etapta yarışçıların elde ettiği zamanlar bir önceki etap finişindeki zamanlar ile toplanarak en düşük zamanı elde eden yarışçı Sarı Mayo’yu yani genel klasman liderliğini alıyor. Sarı Mayo, her etapta en iyi toplam zaman kimde ise ona göre el değiştirebiliyor. Önemli olan ise elbette her sene finişin yapıldığı Champs-Elysees bulvarında kimin Sarı Mayo’yu giyerek geçeceği…
Benekli Mayo (Tırmanış Mayosu)
Tırmanış etaplarında belli dağlarda o tırmanışın zorluğuna göre tırmanış puanları bulunuyor. Tırmanış kapılarından en çok puanı toplayan bir sonraki etapta tırmanış mayosu olan Benekli Mayo’yu giymeye hak kazanıyor. Benekli Mayo puanları geçilen dağların zorluğuna göre değişiyor. Dağ geçişlerinin zorlukları ise yarış yönetimi tarafından 5. kategori, 4. kategori, 3. kategori, 2. kategori, 1. kategori ve HC olarak belirlenmiş. Kategorilerin sayısı küçüldükçe zorluk derecesi ve verdiği puan artıyor. Bu zorluk derecesi ise ortalama eğim ve yokuşun uzunluğuna göre değişkenlik gösteriyor. HC (Kategori Dışı) tırmanışlar en zorlu dağ geçişlerine verilen en yüksek kategoridir ve en yüksek puanları bu tırmanışlar verir.
Yeşil Mayo(Sprint Mayosu)
Genel klasman için mücadele etmeyen ancak büyük turların genellikle ilk haftalarında özel düz etapların finişlerinde heyecana sahne olan bir diğer kategori ise Sprint’tir. Sprint etapları sonunda ve ara sprint kapılarında Yeşil Mayo puanları bulunur. Genel Klasman liderliği için mücadele eden yarışçıların aksine bu tarz bisikletçiler tırmanışçı gücüne değil patlayıcı hız yeteneğine sahip olur ve takım arkadaşları tarafından kurulan Sprint Trenlerinin en arkasından çıkarak en yüksek patlayıcı güce ve hıza sahip olurlar. Yarışçıların düz yolda ulaştığı en yüksek hızlar sprint finişlerinde ortaya çıkar ve Sprinter yarışçılar genel olarak dağ etaplarında bir varlık gösteremez. Elbette geçmişte gördüğümüz Eddy Merckx gibi büyük efsaneler hariç. Eddy Merckx, 1961’de başladığı profesyonel bisiklet sporu hayatında dünya çapında defalarca büyük başarılar kazanarak 5 defa Fransa 5 defa İtalya 1 İspanya Bisiklet Turu Şampiyonluğu kazanırken aynı zamanda 4 defa da Dünya Şampiyonu olarak tarihe geçmiştir. Hem dağlık etaplarda hem de sprint etaplarında başarı gösteren ender sporcular arasında yer almıştır.
Her sene en yüksek ve en zorlu dağ etapları Fransa Bisiklet Turu’ne heyecan katarken seyircilerin sporculara en yakın olduğu spor dallarından biridir bisiklet
Beyaz Mayo (En iyi Genç)
Tıpkı Sarı Mayo gibi Beyaz Mayo da genel klasmanda zaman olarak en iyi durumda olan bisikletçiye veriliyor, ancak bu mayo genç yetenekleri ortaya çıkartmak için en iyi durumda olan genç bisikletçiye (25 Yaş Altı) veriliyor ve turun genç yeteneği de böylece göz önünde oluyor.
Kırmızı Numara (En Savaşçı Bisikletçi)
Fransa Bisiklet Turu’nda her etabın sonunda en çok atak yapan ve en çok savaşan bisikletçi seçiliyor ve En Savaşçı Bisikletçi ödülü veriliyor. Bu bisikletçi, yarışın bir sonraki etabında kırmızı renkli mayo numarasını taşıyor, en çok savaşçı bisikletçi seçilen yarışçı yarışın son etabından sonra büyük savaşçı yarışı ödülününde sahibi oluyor.
Sarı Numara (Lider Takım)
Takım sıralamasında üyelerin zaman toplamı en iyi durumda olan takım ise sarı numaralığı sırtlarında taşıyorlar. Bunun yanı sıra Dünya Şampiyonu yarışçı Gökkuşağı Mayo giyerken, ülkelerinin şampiyonları da ülke renklerinde şampiyonluk mayoları ile yarışıyorlar…
Bisiklet Turu nasıl bir takım sporu oluyor?
Bu soru bisiklet severlerin, bisiklet izlemeye yeni başlayanlar tarafından sıkça maruz kaldığı bir soru. Bisiklette kazanan bir kişiyken nasıl bisiklet bir takım sporu oluyor, takım arkadaşına nasıl yardımcı olunuyor?
Büyük turlara katılan bisiklet takımları 9 kişiden oluşuyor, takımlarda çeşitli yeteneklere sahip sporcular oluyor ve bir tane takım genel klasman lideri bulunuyor. Genel Klasman Liderleri’ne yardımcı olmak için takımda bulunan yardımcı bisikletçilere ise (Domestique) adı veriliyor. Takım arkadaşları lider yarışçının önünde ve çevresinde giderek yarış boyunca onu düşme gibi tehlikelerden korumanın yanı sıra, su bittiğinde takım arabasından su taşıyarak ve dağ etaplarında önünde giderek rüzgar avantajı sağlayarak ve tempo vererek de yardımcı oluyorlar. Peloton içerisinde öndeki yarışçıların rüzgar tünelinde gitmek sanılandan çok daha fazla bir enerji avantajı sağlayarak %40’a kadar daha az enerji tüketmeye yardımcı oluyor. Önde gidenler ise takımının temposunu yukarıda tutmak için daha çok enerji harcayarak rüzgara karşı koyuyorlar. Aynı zamanda ana grubun arkasından gelen takım araçları takımın 9 yarışçısına lastik patlaması veya kaza durumlarında da teknik destek veriyor.
Bisiklet turlarında kazalarda kaçınılmaz oluyor elbette, ancak bu sporun doğası gereği bisikletçileri çoğu zaman bir yerleri kan içinde etabı bitirirken görebiliriz…
Yarışçılar neden kaçıyor?
Çok fazla gelen bir diğer soru ise, önde kaçan yarışçılar etabı genellikle kazanamıyor, neden kaçıyorlar? Eğer kazanabilirse de neden kaçmalarına izin veriliyor gibi sorular sıkça kulaklarda çınlıyor. Genellikle kaçış yapmak isteyen yarışçılar bu tarz bir özelliğe sahip olan ve takımlarının özgürlük tanıdığı yarışçılar oluyor. Genel Klasman Mayo’su olan Sarı Mayo’yu kazanmak için bir iddiası olmayan bu yarışçıların bu sebeple kaçmalarına izin veriliyor. Kaçış grubunda bulunan farklı takımlardan yarışçılar ise önde adeta takım arkadaşı gibi çalışarak ana grubun onları yakalamaması için birbirlerine yardım ediyorlar, taa ki finişte birbirleriyle yarışmaya yeniden başlayana kadar. Kaçış gruplarına genellikle mayo puanları toplamak, etap kazanmak ve takım mayolarında bulunan sponsorların isimlerini televizyonda göstermek için giriliyor.
Tur’un genel klasmanını elde edebilmek için gerekli olan özellikler ise oldukça geniş bir yelpazeye sahip: Dağ geçitlerini yüksek hızla ve güçle geçebilecek şekilde hafif ve zayıf bir vücut yapısı, 3 haftalık bir turu kaldırabilecek bir dayanıklılık ile birleşmeli ve zamana karşı etaplarında zaman kaybetmeyecek kadar hızlı gidebilmeli… Bunu yaparken rüzgardan ve tehlikelerden koruyacak başarılı takım arkadaşları da cabası. Dünya’nın en büyük bisiklet turu olan Fransa Bisiklet Tur’unu dışarıdan bakıldığında geçmek kolay ancak bisiklet yarışları hiç de dışarıdan göründüğü kadar kolay değil. Kazalar, hava değişkenliği, dayanıklılık ve elbette mekanik destek. Bisiklet bireysel bir spor olarak görünse de oldukça geniş bir takım sporu…